Het loopt uit de hand

Donderdag, 31 augustus 2017

De laatste tijd is er nogal wat te doen over het groeiende aantal toeristen in Amsterdam. Het zijn er inmiddels zoveel dat ze overlast veroorzaken, onder meer met hun rolkoffertjes en door luidruchtig te keer te gaan in de vele woningen die via Airbnb worden verhuurd. Als provinciaal kan ik daar niet over oordelen, maar het valt wel op dat er steeds meer specifieke toeristennegotie in het centrum verschijnt, zoals souvenirshops, kaartverkoopkantoortjes, kaaswinkels en niet te vergeten de booming business van de Nutellawafel. Tamelijk hinderlijk zijn de groepjes toeristen op huurfietsen die overduidelijk niet kunnen fietsen en zo druk zijn met rijdend selfies maken dat ze ondertussen her en der voetgangers dreigen te pletten. Maar ach, zou het inderdaad zo’n groot probleem zijn? Er is immers niets leuker dan mopperen.

Nou kan je natuurlijk overal over zeuren, maar inmiddels ben ik geneigd de mopperkonten gelijk te geven. Dat komt vooral door een recent bezoek aan Riga, een stad waar ik sinds 1988, toen stad & land nog onderdeel van de Sovjetunie waren, meerdere malen ben geweest. De stad is sinds de Sovjettijd uiteraard ingrijpend veranderd. Vooral de laatste jaren is het hard gegaan, maar niet alleen in gunstige zin.

Riga is een stad met een mooi oud stadscentrum, echt een aanrader om eens heen te gaan (al staat die aanbeveling haaks op de teneur van dit stukje). Dat mooie oude stadscentrum bevat inmiddels aan negotie alleen nog cafés, bars, restaurants en, in ruimtes die te klein of anderszins ongeschikt zijn voor horeca, souvenirwinkels. Het geheel wordt gestoffeerd door straatverkoop, straatartiesten en – het toppunt van menselijk vernuft – bierfietsen. In alle etablissementen is als achtergrondmuziek mainstreampopmuziek uit de jaren zeventig en tachtig te horen (Queen, ELO, dat werk) om het voor de bezoekers een beetje vertrouwd te maken.

Hetzelfde verhaal geldt voor het centrum van Tallinn, met de kanttekening dat het aantal souvenirwinkels hier werkelijk een bizarre hoogte heeft bereikt. Overigens ontbreekt hier de bierfiets, dankzij de vele hellingen die te steil zijn om zelfs in nuchtere toestand te bedwingen. Ter ‘compensatie’ zijn er dan wel weer riksja’s, met elektrische hulpmotor. Het gemeentebestuur heeft in een goedbedoelde poging tot indamming bordjes opgehangen dat die dingen illegaal zijn, maar je komt ze desondanks nog steeds gewoon tegen.

Als je ergens een tijdje niet geweest bent, vallen dergelijke veranderingen ineens op. Het zijn zulke eenvormige stadscentra geworden dat de sfeer eruit verdwijnt of soms al verdwenen is. Ik weet niet goed hoe je dat kunt voorkomen: je kunt mensen niet het recht ontzeggen om als toerist ergens heen te reizen, net zo min als je ondernemers het recht kunt ontzeggen om geld te verdienen. Maar een (binnen)stad die uitsluitend bestaat uit een toeristische monocultuur is als het ware z’n ziel kwijt. En als het eenmaal zover is, zie de boel dan maar eens terug te draaien.

Zo erg is het in Amsterdam nog niet, maar keer op keer zie je dat er weer een normale winkel is opgedoekt, waarna er in het leeggekomen pand toeristennegotie verschijnt. Het zijn sluipende veranderingen, de monocultuur breidt zich gaandeweg uit. Het is goed dat er maatregelen tegen de grootste excessen worden genomen, maar misschien moeten de stadsbestuurders van partijen die nog steeds vinden dat het best meevalt en dat het allemaal ‘moet kunnen’ (want we verdienen er toch lekker aan?) maar eens een keer een weekeindje naar Riga of Tallinn om te zien hoe ‘leuk’ een stad is waar alleen nog maar toeristen lopen of (bier)fietsen.




Maurits van den Toorn
Journalist en redacteur


Meest recente blogs



Meest recente foto's



Meest recente publicaties